شیرینی‌های ایرانی واقعاً لذیذ هستند و توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران داشته باشند. آنها بخش جدایی‌ناپذیری از جشن‌ها و مناسبت‌هایی مانند عید، مهمانی‌ها و دورهمی‌های ایرانی هستند. علاقه و اشتیاق ما به شیرینی، باعث شده است که در هر شهر و نقطه‌ای از ایران، شیرینی‌های محلی و خوشمزه‌ای وجود داشته باشد. طعم بی‌نظیر شیرینی‌های سنتی ایران، می‌تواند هوش و ذهن آدم را به خوشی فرا ببرد.
شیرینی‌های ایرانی به قدری خوشمزه و محبوب هستند که به عنوان سوغات به شهرهای دیگر نیز صادر می‌شوند. در ایران، علاوه بر اینکه هر شهر یک یا چند نوع شیرینی سنتی خاص خود را دارد، برخی از شیرینی‌ها در سراسر کشور یافت می‌شوند که نشان از این دارد که این هنر طرفداران بسیاری دارد. به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم شیرینی‌های محلی سراسر ایران را معرفی کنیم. این شیرینی‌ها، که در دلتان قند آب می‌کنند، نشان دهنده تنوع و فراوانی آرمان‌های شیرینی‌پزی در سراسر کشور است. بنابراین، با ما در ادامه این مقاله جذاب همراه شوید.
آب دندون مازندران
شیرینی آب دندون مازندران واقعاً یک شیرینی بسیار ترد و خوشمزه است که خواستگاه آن در استان مازندران و شهر آمل قرار دارد. این شیرینی به محض قرار گرفتن در دهان آب می‌شود و به همین دلیل به آن نام “آب دندون” داده شده است. شیرینی آب دندون را هر زمان که مراسم شادی در راه باشد، مانند عید نوروز، عروسی یا در مواقعی که کسی به سفر زیارتی می‌رود، می‌پزند. از دیگر شیرینی‌های معروف مازندران می‌توان به آغزنون، برنجک، پشت زیک (سوهان کنجدی)، پیس گندله، رشته برشته، قماق و نان کوهی اشاره کرد. همه این شیرینی‌ها با طعم و امتیازهای خاص خود، تنوع و فراوانی در میراث شیرینی‌پزی مازندران را نشان می‌دهند.
کماج همدان
نان کماج همدان واقعاً یکی از نان‌های خوشمزه و محلی است که با دستان هنرمند بانوان شهر همدان پخته می‌شود. این نان، یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین شیرینی‌های ایرانی مصرفی در استان همدان است و طبق گفته متخصصان تغذیه و مسئولان این منطقه، به همراه برخی دیگر از شیرینی‌های بومی و سنتی، به ثبت ملی رسیده است.
علاوه بر غذاهای متنوعی که در همدان وجود دارد، شیرینی‌های این استان نیز بسیار خوشمزه و پرطرفدار هستند. می‌توانید شیرینی‌هایی مانند انگشت پیچ، حلوا زرده، نان نارگیلی و باسلوق را به عنوان ره‌آورد و سوغاتی از این شهر زیبا تهیه کنید و از آنها لذت ببرید. همه این شیرینی‌ها با طعم و مزه‌های خاص خود، جزء تنوع و ثروت میراث شیرینی‌پزی همدان به حساب می‌آیند.
پادرازی قزوین
شیرینی‌های ایرانی ، پادرازی یکی از شیرینی‌های ایرانی محبوب و معروف استان قزوین است. قزوین به عنوان مهد شیرینی‌های سنتی ایران شناخته می‌شود و شیرینی پادرازی نیز یکی از شیرینی‌های پرطرفدار در این استان است که عمدتاً همراه با چای سرو می‌شود. این شیرینی معمولاً در سه رنگ و طعم مختلف تهیه می‌شود و برای پذیرایی در نوروز معمولاً پخته می‌شود.
برای تهیه شیرینی پادرازی از موادی مانند پودر قند، روغن صاف قنادی، تخم‌مرغ، آرد گندم، آرد برنج، آرد نخودچی، شیر، پودر زنجبیل، وانیل، زعفران و کنجد استفاده می‌شود. این مواد به ترتیبی که لازم است مخلوط و تهیه می‌شوند و سپس در قالب‌های خاصی قرار می‌گیرند و پخته می‌شوند.
شیرینی پادرازی نه تنها در قزوین بلکه در مشهد و به ویژه در عید نوروز نیز پخته می‌شود. علاوه بر این، شیرینی‌های دیگری نیز در قزوین به صورت متنوع وجود دارند، از جمله شیرینی اتابکی، نان نازک، باقلوا سه رنگ، نان چرخی و غیره که هر کدام دارای طعم و خصوصیات خاص خود هستند.
بادام سوخته شیراز
بادام سوخته یکی از شیرینی‌های ایرانی مشهور استان فارس و شهر شیراز است. این خوراکی خوشمزه به صورت میان وعده سرو می‌شود و بسیار مقوی است. بادام سوخته طرفداران زیادی دارد و یکی از خوراکی‌های محبوب در این منطقه است.
شیرینی‌های شیرازی نیز از جمله محبوب‌ترین شیرینی‌های ایرانی هستند و به عنوان سوغات شیراز شناخته می‌شوند. اصالت و خوشعطر بودن این شیرینی‌ها آنها را مشهور کرده است. برخی از شیرینی‌های شیرازی عبارتند از کلوچه و مسقطی، رنگینک، حلوا خارک، یوخه و فالوده شیرازی. هر یک از این شیرینی‌ها دارای طعم و خصوصیات خاص خود هستند و در شیراز و سراسر ایران طرفداران زیادی دارند.
قرابیه تبریز
شهر تبریز در زمینه شیرینی‌پزی یک قدمت دیرینه دارد و به همین دلیل آن را پایتخت قنادی ایران می‌دانند. یکی از معروف‌ترین شیرینی‌های تبریز قرابیه است. قرابیه یکی از سوغات‌های پرطرفدار تبریز است که ماده اصلی آن شامل سفیده تخم‌مرغ، شکر و پسته است. این شیرینی در شهرهای دیگری مانند زنجان و مراغه نیز تهیه می‌شود. قرابیه در تبریز بیشتر برای مهمانی‌ها و مجالس عروسی مصرف می‌شود. این شیرینی سنتی تبریزی به‌عنوان یکی از شیرینی‌های نسبتاً گران تبریز شناخته می‌شود.
شیرینی‌های ایرانی دیگر تبریز نیز شامل باقلوا، نوقا، حلوا برزک، لوز، شکلات تسبیحی و اریس می‌شوند. این شیرینی‌ها نیز در تبریز شهرت دارند و به عنوان سوغات و خوراکی‌های محبوب این منطقه شناخته می‌شوند.
بژی برساق ایلام
بژی برساق یکی از شیرینی‌های ایرانی سنتی و خوش آب و رنگ استان ایلام است. این شیرینی در گذشته به مناسبت‌های گوناگون مانند جشن عروسی و نوروز تهیه می‌شد. بژی برساق بسیار مقوی و لذیذ است و یک خوراکی بی‌ضرر برای کودکان است. این شیرینی در تمام مناطق کردنشین تهیه می‌شود و تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند، طعم همه آنها بسیار عالی است.
علاوه بر بژی برساق، برخی از شیرینی‌های دیگر سنتی در ایلام و مناطق کردنشین شامل حلوای بگل، نان ساجی، نان پپگ و… هستند. این شیرینی‌ها نیز در ایلام و مناطق مشابه محبوبیت دارند و بخشی از تاریخ و فرهنگ این منطقه را شکوفا می‌کنند.
کلمپه کرمان
این محصول یکی از شیرینی‌های ایرانی سنتی استان کرمان است که ظاهرش شبیه به کلوچه است. این شیرینی دارای محتوای داخلی خوشمزه‌ای است که شامل ترکیبی از خرما، پودر هل و مواد دیگر می‌شود. در گذشته، مردم کرمان این شیرینی لذیذ را به روش سنتی با استفاده از روغن محلی و خرمای نخلستان‌های کرمان و آتش هیزم تهیه می‌کردند. امروزه نیز این شیرینی به شکل کوکی مانند در ایام و مراسم خاص مانند عید نوروز تهیه می‌شود.
علاوه بر کلمپه، شیرینی‌های دیگری نیز در کرمان معروف هستند. این شیرینی‌ها عبارتند از کماچ سهن، قاووت، سوهان زرند، حلوای پسته، فالوده کرمانی، نان پر و برشتو. این شیرینی‌ها نیز جزئی از تاریخ و فرهنگ غنی استان کرمان هستند و در مجالس و مراسم خاص مصرف می‌شوند.
لگیمات بوشهر
شیرینی لگیمات یکی از شیرینی‌های ایرانی سنتی و قدیمی ایران است و اصالت آن به استان‌های جنوبی کشور، به خصوص استان بوشهر، تعلق دارد. این شیرینی دارای ظاهری شبیه به شیرینی بامیه است و در برخی جوانمردها، مواد تشکیل‌دهنده آن ممکن است تا حدی متفاوت باشد.
شیرینی‌های ایرانی ، لگیمات با استفاده از ترکیباتی مانند آرد، شیر، روغن، شکر و ممکن است عصاره‌ی وانیل و روغن مربا تهیه می‌شود. سپس با فرم دادن به تکه‌های کوچک و سپس سرخ کردن آنها در روغن گرم، شیرینی‌های لگیمات تهیه می‌شود. این شیرینی به عنوان یک محصول خوشمزه و محبوب در مناطق جنوبی ایران شناخته شده است.
اگرچه شیرینی لگیمات در ظاهر به شیرینی بامیه شباهت دارد، اما ترکیبات و طعم آن متفاوت است. هر دوی این شیرینی‌ها در مناطق مختلف کشور با تفاوت‌هایی در تهیه و مواد استفاده شده، محبوبیت دارند و به عنوان شیرینی‌های سنتی و خوشمزه در مراسمات و رویدادهای خاص مصرف می‌شوند.
لندو سیستان و بلوچستان
شیرینی لندو یا خرمالندو واقعاً یک شیرینی محلی خوشمزه است که به دلیل خواص مقوی خود، به عنوان یک نوع میان وعده یا حتی خوراک شناخته می‌شود. طبع گرم این شیرینی، آن را به یک مورد تنقلات عالی برای روزهای سرد سال تبدیل کرده است. شیرینی لندو بیشتر در مناطق جنوب شرق کشور، به خصوص در استان سیستان و بلوچستان و شهر زابل، تهیه می‌شود. در واقع، شیرینی لندو به عنوان یکی از سوغات‌های منطقه زابل شناخته می‌شود.
اصل شیرینی لندو از ترکیب کنجد، خرما و گندم تهیه می‌شود. این ترکیبات با هم ترد و لطیفی را ایجاد می‌کنند که شیرینی لندو را متمایز و خوشمزه می‌سازد. این شیرینی به خاطر خواص مغذی و مقوی خود، برای افرادی که به دنبال یک شیرینی سبک و قوی هستند، مناسب است. شیرینی لندو، به ویژه در مناسبت‌های مختلف مانند عید نوروز و مهمانی‌ها، سرو می‌شود و توسط مردم محلی به عنوان یک هدیه خاص نیز استفاده می‌شود.
مقوی بودن و طعم خوشایند شیرینی لندو، آن را به یک شیرینی خوشمزه و محبوب در مناطق سیستان و بلوچستان تبدیل کرده است.
حاجی بادام یزد
حاجی بادام یکی از شیرینی‌های سنتی استان یزد است و در بین خانواده‌های ایرانی جایگاه خوبی دارد. این شیرینی همچنین در کاشان نیز تهیه می‌شود. اما تاریخچه دقیق و اسطوره‌ای این شیرینی راجع به حاج خلیفه که به شیرینی‌پزی در یزد مشغول بود، وجود ندارد.
در مورد سایر شیرینی‌های ایرانی خوشمزه یزد که اشاره کردید، برخی از آنها شامل لوز، سوهان، پشمک، نان سوروک، نقل، حلوا ارده، قطاب، باقلوا و کیک یزدی هستند. این شیرینی‌ها نیز به عنوان شیرینی‌های محلی و سنتی یزد شناخته شده‌اند و در این منطقه محبوبیت دارند. هر کدام از این شیرینی‌ها دارای طعم و مواد تشکیل‌دهنده خاص خود هستند و در مراسمات و جشن‌های مختلف به عنوان تولیدات محلی مصرف می‌شوند.
اطلاعات در دسترس من نشان می‌دهد که شیرینی حاجی بادام به خاطر ویژگی‌های خوشمزه و محبوبیت خود، در بین خانواده‌های ایرانی جایگاهی ویژه دارد. اما داستان خاص و اسطوره‌ای حاجی بادام که بازگو کردید، مورد تایید و تأییدیه من نیست و ممکن است یک اسطوره محلی یا داستان خیالی باشد.
کاک کرمانشاه
شیرینی کاک واقعاً یکی از محصولات محبوب و شناخته شده در استان کرمانشاه است. این شیرینی با ترکیب پودر هل و روغن محلی، طعم بسیار خاصی را دارد که به خاطر آن در بین مردم محلی و بازدیدکنندگان محبوب است. شیرینی کاک به صورت ترد و لذیذ در اندازه‌های کوچک ساخته می‌شود و همراه با یک فنجان چای بسیار دلپذیر است. این شیرینی، علاوه بر خوشمزگی، انرژی زیادی دارد و می‌تواند به عنوان یک میان‌وعده سرشار از انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
علاوه بر شیرینی کاک، در کرمانشاه محصولات شیرینی دیگری نیز معروف هستند که می‌توانید به عنوان سوغاتی تهیه کنید. از جمله این شیرینی‌های ایرانی می‌توان به نان برنجی، نان خرمایی، شیرینی بژی و شیرینی شکری اشاره کرد. این شیرینی‌ها نیز در استان کرمانشاه بسیار محبوب هستند و می‌توانند به عنوان سوغاتی خوبی برای عزیزانتان باشند.
به هر حال، در هنگام سفر به کرمانشاه، می‌توانید از مغازه‌ها و بازارچه‌های محلی در مناطق مختلف استان دیدن کنید و به توصیه فروشندگان محلی علاوه بر شیرینی کاک، سایر شیرینی‌های محبوب و معروف را نیز تهیه کنید.
سوهان قم
سوهان قم یکی از شیرینی‌های محبوب و خوشمزه ایرانی است که به عنوان عصرانه به همراه چای معمولاً سرو می‌شود. اصل و قدمت سوهان قم به دوران قاجار بازمی‌گردد و هنوز هم در برخی از کارگاه‌های سنتی و قدیمی، از روش‌های سنتی در تهیه این شیرینی استفاده می‌شود. اما در حال حاضر، تعداد کارگاه‌هایی که سوهان را با استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک و صنعتی تولید می‌کنند، بسیار بیشتر از کارگاه‌های سنتی است.
علاوه بر سوهان قم، در قم تنوع زیادی از شیرینی‌های ایرانی معروف وجود دارد. برخی از این شیرینی‌ها شامل سوهان عسلی، سوهان بادامی، سوهان کنجدی، حلوا، حلوا کنجدی، حلوا شادونه، ارده شیره و کسمه هستند. این شیرینی‌ها نیز در قم محبوبیت دارند و می‌توانند به عنوان سوغاتی‌های خوبی برای عزیزانتان تهیه شوند.
در هر صورت، در هنگام سفر به قم می‌توانید از بازارها و فروشگاه‌های محلی بازدید کرده و انواع شیرینی‌های معروف این شهر را تهیه کنید.
نان زنجبیلی گرگان
(زنجفیلی) یکی از شیرینی‌های ایرانی سنتی معروف گرگان است و در مهمانی‌ها و جشن‌های مردم این شهر جایگاه خاصی دارد. این نان از آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل تهیه می‌شود و معمولاً شکلی لوزی دارد. ترکیب زنجبیل به آن طعمی عالی می‌دهد. علاوه بر طعم خوشمزه، مصرف نان زنجبیلی به دلیل خواص درمانی زنجبیل نیز توصیه می‌شود.
علاوه بر نان زنجبیلی، در گرگان شیرینی‌های سنتی دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید آنها را تهیه کنید. برخی از این شیرینی‌های ایرانی شامل نان خرمایی، حلوای اماج، سرغربیلی و نان پادرازی هستند. این شیرینی‌ها نیز در گرگان محبوبیت دارند و می‌توانند به عنوان سوغاتی‌های خوبی از این شهر به عزیزانتان تقدیم شوند.
در هنگام سفر به گرگان، می‌توانید از بازارها و فروشگاه‌های محلی بازدید کرده و انواع شیرینی‌های سنتی این شهر را تهیه کنید.
بفه شکری لار
واقعاً یک شیرینی‌های ایرانی سنتی و محلی است که در مناطق لاری و لارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیرینی در واقع یک نوع بفه شیره‌ای است. در ایام عید نوروز، بیشتر استفاده می‌شود، به خصوص برای عیدانه نوعروسان لاری که به همراه شیرینی‌ها، خوراکی‌ها و وسایل دیگر توسط خانواده عروس برای داماد آماده می‌شود.
هنر شیرینی‌پزی در لارستان، به ویژه در ماه مبارک رمضان و عید نوروز، توجه ویژه‌ای دارد. در ادامه، برخی از شیرینی‌های معروف لارستان را برایتان ذکر می‌کنم: حلوی مسقطی، حلوی مقراضی، حلوی آرد و روغن، حلوا یغدر، فرنی، حلوی نبات، حلوی آرد برنج، پفکو، ترک، کویته، لوزی، چولو، مشات، گشات، گل پمبه و بلبل مشاتو.
این شیرینی‌های ایرانی از تنوع و طعم خاصی برخوردار هستند و می‌توانند به عنوان سوغاتی‌های خوبی از منطقه لارستان به عنوان هدیه به عزیزانتان تقدیم شوند. در صورت سفر به این منطقه، می‌توانید از بازارها و فروشگاه‌های محلی بازدید کرده و این شیرینی‌های سنتی را تهیه کنید.
پولکی اصفهان
پولکی یکی از سوغات‌های مشهور و ثبت شده اصفهان در فهرست ملی میراث معنوی کشور است. این شیرینی معمولاً به جای قند در کنار چای مصرف می‌شود. پولکی در مقایسه با قند، میزان کالری و شیرینی کمتری دارد و در صورت مصرف به مقدار معتدل، ارزش غذایی مفیدی دارد. این شیرینی به صورت رشته‌های نازک و شفاف تهیه می‌شود و عموماً با تزئینات زیبا و متنوعی ارائه می‌شود.
علاوه بر پولکی، در اصفهان شیرینی‌های ایرانی معروف دیگری نیز وجود دارند. برشتوک، برنجی، گز عسلک و شیرینی کرکی از جمله شیرینی‌های محبوب و شناخته شده در این منطقه هستند. هر یک از این شیرینی‌ها دارای طعم و مزه خاصی هستند و می‌توانند به عنوان سوغاتی‌هایی از اصفهان به عزیزانتان هدیه داده شوند.
در سفر به اصفهان، شما می‌توانید این شیرینی‌های سنتی را از بازارها و فروشگاه‌های محلی تهیه کنید و لذت ببرید. این شیرینی‌ها جزئی از تجربه‌ی سفر و آشنایی با فرهنگ و ذائقه محلی اصفهان خواهند بود.
رشته خشکار گیلان
رشته خشکار واقعاً یکی از شیرینی‌های سنتی و لذیذ استان گیلان است. این شیرینی به وسیلهٔ مهارت خاصی تهیه می‌شود و طعم و مزه‌ای منحصر به فرد دارد. در استان گیلان، رشته خشکار به‌عنوان یک شیرینی محلی معروف، همراه با زولبیا و بامیه، بخشی از سفرهٔ افطار مردم گیلان می‌شود و آن را در کنار چای میل می‌کنند.
علاوه بر رشته خشکار، استان گیلان دارای شیرینی‌های خوشمزه دیگری نیز است. کاکاکدو، کوکی، کلوچه، گل پالوده، دوشاب بج، باقلوای یاس و شیرینی آگرده از جمله شیرینی‌هایی هستند که در این منطقه معروف و مورد علاقه هستند. این شیرینی‌ها همچنین با طعم و دستاورد خاص خودشان، سفره‌ها و تجربه‌ی گردشگران را زیبا و خاطره‌انگیز می‌کنند.
در سفر به استان گیلان، توصیه می‌شود شیرینی‌های ایرانی محلی را تجربه کنید و از طعم و لذت آنها لذت ببرید. می‌توانید این شیرینی‌ها را از بازارها و فروشگاه‌های محلی تهیه کنید و به عنوان یک سوغاتی خوشمزه از گیلان به عزیزانتان هدیه دهید.
کلوچه قندی بروجرد
کلوچه قندی بروجرد از شیرینی‌های ایرانی مخصوص این شهر در ایام نوروز می باشد که مردم این شهر با ذوق و سلیقه فراوان این کلوچه را می پزند. این شیرینی های خوشمزه که به ترکهاش هم معروف هست طرفداران خاصی دارد.
برخلاف شیرینی های دیگر کلوچه قندی بروجرد نیاز دارد که ابتدا منجمد شود. منجمد شدن بیشتر به خاطر این است که کلوچه ها بعد از پخت روغن حیوانی پس ندهند.
حلوا قبیت دزفول
امکان ندارد به شوشتر و دزفول بروید و نام قبیت را نشنوید. قُبِیت یکی از شیرینی های محلی قدیمی ایران است که مشابه انگشت پیچ استان همدان می باشد. اشتباه نکنید، حلوا قبیت مثل حلواهای دیگر نیست. قبیت را در گذشته به عنوان غذا مصرف می‌کردند. قدیمی‌ها آن را با نان و روغن حیوانی می‌خوردند. حلوا قبیت از ترکیب سفیده تخم مرغ و شکر و چوبک درست می‌شود. وقتی برای اولین بار قبیت را می‌بینید، آن را با چسب چوب اشتباه می‌گیرید. حلوا قبیت سیلونی هم خوشمزه است. به جای شکر در آن شیره خرما می‌ریزند. حلوا قبیت را محلی‌های دزفول و شوشتر خوب درست می‌کنند. اگر به این دو شهر سفر داشتید، حتما قبیت را امتحان کنید. از دیگر شیرینی های خوشمزه ی دزفول و خطه خراسان می توان به رنگینک، کلوچه شوشتری، کلوچه خرمایی، لوز کنجدی، حلوا ارده، حلوا خرما و عسلیه دزفولی اشاره کرد.
نقل ارومیه
نقل ارومیه یکی از تولیدات معروف این منطقه است و در اندازه‌ها و طعم‌های مختلف تهیه می‌شود. در گذشته، نقل به عنوان جایگزینی برای قند استفاده می‌شد؛ زیرا به دلیل طعم و عطر زیبایی که دارد، نسبت به قند خوشمزه‌تر و نرم‌تر بود.
یکی از انواع نقل تولیدی در ارومیه، نقل بیدمشک یا نقل ابریشمی است که مورد توجه بسیاری از مشتریان قرار گرفته است. برای تهیه این نقل، از بادام‌های خلال شده استفاده می‌شود که در گل بیدمشک (که به آن “پیش پیشا” نیز می‌گویند) خوابانده شده‌اند. این فرایند باعث ایجاد طعم و عطر خاصی در نقل می‌شود.
نقل ارومیه، به عنوان یکی از تخصص‌های منطقه، می‌تواند به عنوان یک سوغاتی خوشمزه و منحصر به فرد از ارومیه به عزیزانتان تقدیم شود. میزان مصرف نقل در هر شخص متفاوت است و می‌توانید از فروشگاه‌ها و بازارهای محلی در ارومیه برای تهیه آن استفاده کنید.
