گزخشک هم برا خودش داستان جالبی داره . قبل از اینکه روش‌های نرم‌کردن گزخشک شده را با شما در میان بگذاریم . می‌خواهم توجهتان را به این داستان جذاب در مورد تاریخچه گز جلب کنم . در جنگ چالدران که میان ارتش صفوی و امپراتوری عثمانی رخ داد، شاه اسماعیل با چالش‌هایی در تامین خوراک سربازان روبرو بود. اقوام ترک شمال غربی کشور، گندم در اختیار شاه اسماعیل قرار نمی‌دادند و انتقال گندم و گوشت از اصفهان به تبریز با خطر خراب‌شدن طی مسیر همراه بود.
شاه اسماعیل دستور داد تا آشپزهای دربار، خوراکی طراحی کنند که هم سبک باشد و هم انرژی‌بخش، تا قدرت سربازان در جنگ حفظ شود. در آن زمان، خوراکی به نام حلواچوبه وجود داشت که، همان‌طور که از نام آن پیداست، سفت مانند چوب بود و هیچ نرمی‌ای نداشت! آشپزها پسته و تخم آفتاب‌گردان را به حلواچوبه افزودند تا غنی‌تر شود. این خوراکی، که چندین سال بعد تغییراتی کرد و نرم و به سنتی‌ترین نوع گز تبدیل شده است . بنابراین، مشخص است که گز اصیل از ابتدا سفت بوده و برای تغذیه سربازان در جنگ به‌کار می‌رفته است. اما با گذشت زمان، میل مصرف‌کنندگان به سمت گز نرم تغییر کرد .
حالا ببینیم چرا گز سفت می‌شود:
نکته جالبی که وجود دارد، این است که گز به‌ندرت کپک می‌زند یا خراب می‌شود، زیرا درصد رطوبت یک گز اصیل تنها حدود 5 درصد است، در حالی‌که رطوبت مورد نیاز برای رشد باکتری‌ها و کپک‌ها حدود 8 درصد است و آن‌ها نمی‌توانند روی گز رشد کنند. توجه کرده‌اید که عسل هم به همین دلیل، چون درصد رطوبت کمی دارد، اصلاً خراب نمی‌شود. این موضوع تا حدی اهمیت دارد که در سال 2019، کارخانه‌های مواد غذایی اروپایی که توانستند صرفاً با کنترل رطوبت، فساد محصولات خود را کاهش دهند، نسبت به آن‌هایی که از مواد نگهدارنده برای این کار استفاده می‌کردند، فروشی دوبرابر داشتند. ما، 450 سال پیش در دوره صفویه، به این اصل پی‌بردیم و شیرینی‌ای تهیه کردیم که بدون نگهدارنده خراب نمی‌شد.
اما همین درصد رطوبت پایین گاهی اوقات مشکل‌ساز می‌شود. اگر رطوبت گز از 5 درصد به 3 درصد برسد، گز ما بسیار خشک می‌شود. در معرض گرماقرار گرفتن، آفتاب و گذر زمان همگی باعث می‌شوند گز بخشی از رطوبت خود را از دست دهد و کمی سفت شود. حالا چاره‌ی این موضوع چیست؟ مرحله اول: پیشگیری. مرحله دوم: درمان
راه‌های جلوگیری از خشک شدن گز:
گاهی اوقات، راه‌حل‌های ساده‌ترین مشکلات، به سادگی نادیده گرفتن آن‌هاست. اگر گز را در حالت تازه تهیه کنید، اصولاً کمتر دچار خشکی می‌شود قبل از آنکه فرصت پیدا کنید همه‌اش را میل کنید. پس، اولین توصیه ما این است که هنگام خرید، به تاریخ آن دقت کنید و گز تازه سفارش دهید. بهترین روش این است که مستقیم از کارخانجات تولیدی خرید کنید که امروزه با وجود سایت‌های اینترنتی، این امر آسان‌تر از همیشه است. اگر تمایل به خرید حضوری دارید، توجه به تاریخ تولید گز را فراموش نکنید.
پس از خرید، موضوع محل نگهداری گز مطرح می‌شود. برای کاهش تبخیر آب، باید گز را در ظرف محکم بسته و در یک مکان خنک نگهداری کرد. مانند چگونگی خشک شدن لباس‌ها در هوای گرم به دلیل افزایش تبخیر آب به وسیله گرما، بهترین روش برای حفظ رطوبت گز، نگهداری آن درون فریزر در ظرف دربسته است. این شیوه نگهداری، تازگی گز را تا یک سال حفظ می‌کند و نگرانی خاصی ایجاد نخواهد کرد.
نکته کلیدی: دوام گز به شکل لقمه‌ای تقریباً دو برابر گز پودری است. پس اگر مصرف گز شما محدود است و تمایل به نگهداری طولانی‌مدت دارید، سفارش گز لقمه‌ای را در نظر بگیرید. اما اگر عاشق گز هستید و روزانه یک جعبه گز مصرف می‌کنید، گز آردی همان چیزی است که شما نیاز دارید.
نرم کردن گزخشک شده با روش گز عسلک :
ممکن است حتی با استفاده از این روش، گزتان دقیقاً به نرمی اولیه خود برنگردد، اما قطعاً نرم‌تر و قابل مصرف‌تر می‌شود. کمی گلاب روی گزخشک شده با یک فرچه می‌مالیم، به طوری که فقط گزخشک کمی مرطوب شود، نه خیس. سپس گز را داخل ظرفی دربسته قرار می‌دهیم و آن را مدت کوتاهی داخل مایکروویو یا روی پکیج یا بخاری گرم می‌کنیم. مواظب باشید حرارتی که می‌دهید به اندازه‌ای نباشد که رطوبت اندک گزخشک هم تبخیر شود و نتیجه، سخت‌تر شدن آن باشد! پس از گذشت چند دقیقه، ظرف را بیرون آورده و شاهد نرم شدن گز خود باشید . ولی یادتان باشد که بلافاصله آن را مصرف کنید تا مجدداً سفت نشود .
استراتژی آشپزی و تزیینی
اگر گز خانگی که تهیه کرده‌اید بیش از حد نرم شده است، نگران نباشید . معمولاً رطوبت مناسب برای گز بین 4.5 تا 6 درصد است تا بافتی نرم و متناسب با استانداردها داشته باشد. رطوبت بیش از این حد، گز را شل می‌کند و کمتر از آن، آن را سفت. برای اطمینان از کیفیت گز خانگی در حین تهیه، قبل از افزودن پسته ها، با پشت دست به مخلوط ضربه بزنید. اگر به دستتان چسبید، یعنی نیاز به حرارت و هم زدن بیشتر دارد. اگر نچسبید، زمان اضافه کردن مغزها فرا رسیده است. خواص و مزایا سوهان برای سلامتی
خواص و مزایا سوهان برای سلامتی
به این ترتیب هنگام تولید گز در منزل، از شل شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌شود. در صورتی که گز شما بعد از تهیه شل است، مجدد گرما داده و هم بزنید. به طور مرتب و هر دو دقیقه یک بار با پشت دست به گزمون ضربه بزنید تا چک کنید که آیا به دست می‌چسبد یا نه. دقت داشته باشید که برای جلوگیری از خشک شدن سطح و شل ماندن وسط گز، باید مرتب آن را هم بزنید. همچنین اگر گز بیش از حد نرم باشد، پسته‌ها رطوبت گز را جذب کرده و طعم نامطلوبی پیدا می‌کنند و دیگر آن حس لذت‌بخش ترد بودن مغز در میانه گز نرم را نخواهید داشت
